VASTGESTELD. Welke raad over onderwijshervormingen hadden wij de minister van Onderwijs indertijd (1976) gegeven?

18 jaar waren we toen, we namen afscheid van 1 WA in Izegem

Een meisje van 16 heeft op haar blog haar beklag gemaakt over ons onderwijssysteem. Te weinig efficiënt en al helemaal niet rendabel, zegt ze.
Alice Elliot: "Hoewel ik vrijwel continu bezig ben met school, heb ik niet het gevoel dat ik de afgelopen jaren zoveel heb geleerd. Vraag me iets over de aardrijkskundeleerstof van het derde jaar en ik sta met mijn mond vol tanden. In vergelijking met de energie die ik in studeren stop, hou ik er enorm weinig aan over."

Matuur
Het meisje heeft intussen in Reyers Laat Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits ontmoet en haar bezorgdheid over het falend onderwijssysteem overgemaakt.
Stel, dachten wij meteen, dat wij, 39 jaar geleden, toen we de klasdeur van het 1 WA van het Sint-Jozefscollege in Izegem achter ons dichtsloegen, tegenover de minister van Onderwijs stonden. Welk advies hadden wij hem toen gegeven?
Eén zaak is meteen duidelijk: zo matuur als dat meisje van 16 nu is, zo onbeholpen waren wij toen. Blijkbaar is zij zich niet of onvoldoende van die troef bewust. De begrippen en termen die ze hanteert in haar 'verhandeling' - zo heette dat indertijd - daarvan droomden wij nog niet eens, laat staan dat we ze konden gebruiken. Wij hadden moeite om ons vlot en ongedwongen in het algemeen Nederlands uit te drukken, we hadden ons, tegenover de minister,  met gestotter en gehakkel voorgoed belachelijk gemaakt en daarmee ongetwijfeld onderstreept hoeveel werk het onderwijs nog voor de boeg had om de Vlaamse jongeren van toen tot vrije, kritische en mondige burgers op te voeden.

Economisch denken
Het valt ons trouwens op hoe 'economisch' het meisje van 16 denkt en schrijft: begrippen als efficiëntie, cijfermatige motivatie, rendabel... die bestonden 40 jaar geleden niet in onze jonge hoofden.
Waren wij dan tevreden over het onderwijssysteem? Neen. We vonden het net zo saai als het meisje van 16 dat nu vond. Maar dat kwam omdat wij net na een generatie leerlingen kwamen die hadden gerevolteerd met betogingen  - sit-ins waren enkele jaren voor ons schering en inslag - tegen onder anderen minister van Landsverdediging Vanden Boeynants en de verlenging van de legerdienst. We zagen hoe oudere leerlingen zich een letterlijk een weg schopten -  ze hadden dan wel 'peace' en bloemetjes op de toppen van hun schoenen getekend - tussen verbouwereerde agenten. Maar tegen de tijd dat wij 'betogingsrijp' waren, was er niet meteen nog iets waartegen te betogen was. Dat viel dus tegen.
Er was wel nog de apartheid in Zuid-Afrika waarover we kritische eindwerken maakten, er was de strijd tegen de grootgrondbezitters in Latijns-Amerika waaraan enkele priesters van het college manhaftig deelnamen en daarover geregeld per brief verslag brachten en voor wie wij vervolgens geld inzamelden... met verkoop van 'tombola-lotjes', zo creatief waren we bezig.

Saai?
Waren wij tevreden over onderwijssysteem? Neen dus. Het was saai, maar een aantal leerkrachten maakte wél het verschil. Onze leraar geschiedenis spaarde zijn kritiek op de leerplannen niet en serveerde de geschiedenis thematisch, geënt op de actualiteit: bevrijdingsbewegingen, de Vlaamse ontvoogding en de staatshervormingen - toen al heel actueel, een echt Vlaams parlement was er nog niet  - , de vredesbewegingen... Dat was ongemeen boeiend, net zoals de esthetica die hij ons gaf en waarmee hij de 'schrale bouwstijl'  van de collegedirectie kon hekelen en waarmee hij - wat toen nog heel gewaagd was - de vrouwelijke naakten - van Rubens tot Permeke - kon bejubelen... Heerlijk, vonden wij.

Zachte krachtOf hoe onze leraar Nederlands ons de zachte kracht van poëzie leerde proeven, hoe wij ons konden wagen aan enigszins gedurfde literatuur - al bleven de Nederlanders als Wolkers, Reve en Cremer onbekenden. Maar onze leraar had ons de weg gewezen naar de literatuur en ons voldoende 'tools' meegegeven om die zelf te ontdekken en op waarde te schatten.
En zelfs nu nog, ruim 40 jaar later, herinneren wij ons passussen uit de lessen statistiek en logica van onze wiskundeleraar in de derdes (vierde jaar) en weten wij nu nog uit de lessen aardrijkskunde hoe de mens klimaat en milieu onomkeerbaar kan beïnvloeden en wat voor nare gevolgen dat met zich kan meebrengen...

Wereldverbeteraars

Welk advies hadden wij toen gegeven aan Herman De Croo,  de Nederlandstalige minister van Onderwijs uit de regering Tindemans I? Geen advies over inhoud, maar ongetwijfeld hadden we meer ruimte gevraagd voor creativiteit, minder dwingelandij van leerplannen en vooral leerkrachten die begeesterd waren door hun vak en door de wereld waarin ze leefden, dàt vooral. Het onderwijs, de wereld, onze samenleving...die gingen wij wel verbeteren, daar waren we heilig van overtuigd. Wij zouden wereldverbeteraars worden...