Kantlijnnotities

Van de week zijn we langsgeweest in het volledig herstelde en gereconstrueerde Lijsternest, de schrijverswoning van Stijn Streuvels. Eind volgende maand opent het Streuvelshuis en schrijversresidentie Het Lijsternest officieel. Het was intussen ruim zes jaar geleden dat we er geweest waren. Vlak voor het huis voor de grote herstellingswerken dichtging. Het Lijsternest zag er toen wat verkommerd uit en de ontvangst viel er - uit respect voor de inzet van de mensen van toen drukken we ons beleefd uit - wat povertjes uit. Schroom Zodra we via 'de achterdeur' - de officiële ingang straks voor het Streuvelshuis - binnenstappen, overvalt ons enige schroom. We gaan niet zomaar binnen, we 'betreden' het huis van wijlen Stijn Streuvels en komen zo in een wereld van ruim een eeuw geleden. Het lijkt het wel alsof de auteur zelf hier zo kan binnenstappen, ons lichtelijk verbouwereerd en gestoord aankijkt en mompelend over onze ongemanierdheid om zomaar onaangekondigd binnen ...

Weinig is erover gezegd, weinig is erover geschreven. En dat heeft ons verbaasd. Over hoe ver we durven gaan in het offeren van onze vrijheden. Het ligt alweer ver achter ons, dat bezoek van Obama aan ons land en meer bepaald aan Waregem, of beter aan de Amerikaanse militaire begraafplaats in Waregem. Bezetter Het is intussen bijna driekwarteeuw geleden dat mensen hier in onze regio nog eens een straatverbod kregen opgelegd en dat ze verplicht werden om behalve thuis te blijven om ook nog eens hun rol- of vensterluiken dicht te maken en zich daarachter, tot nader order, koest te houden. Het bevel kwam toen van een bezettingsmacht, van de Duitse bezetter. Vorige week kwam het bevel van onze eigen overheid. Om de veiligheid te garanderen van een staatshoofd. Van een bevriende natie dan nog wel. En niet zomaar een natie, maar wel de natie die symbool staat voor vrijheid. Maar het spektakel dat zijn komst met zich meebracht, verdiende meer aandacht dan de ongerijmdheid van het huisarr...

Eerst zat er een, vervolgens waren ze met zijn tweeën. Lijsters dachten we eerst. Alhoewel... die roestvlekken op de flanken. Een koperwiek misschien? We dachten eraan omdat we zondagavond op het Nederlandse scherm - het programma Kunststof dan nog wel - een beeld van een koperwiek hadden gezien. We grijpen naar de verrekijker en de vogelgids. De eerste vinden we snel, de tweede verschuilt zich ergens in of onder een stapel boeken. Niet te vinden. Roestvlekken Geen tijd verliezen, vogels laten niet op zich wachten en al zeker niet de eerder zeldzame gasten. Het was jaren geleden dat we hier nog koperwieken op bezoek hadden gehad. Toen waren ineens een tiental. Hoelang geleden?  Dat is moeilijk te achterhalen? Misschien vijf jaar geleden of meer zelfs... We zien door de verrekijker de bruine flanken, de gestreepte borst en de opvallende witte wenkbrauwstreep en nog zo'n witte streep die vanuit het bekje vertrekt. Geen vogelgids te vinden, maar het web brengt soelaas én bevesti...

Farce Majeure. Daar dachten wij ineens aan toen we links en rechts werden geconfronteerd met de verontwaardiging over de val van de panda van het weekend tijdens de Nacht van de Vlaamse televisiesterren, een loterijshow voor zelfrijzend en krimpend tv-talent waar zo te zien vooral textielhuizen hun slag konden slaan. Pandamusement Amusement, niet eens van het betere soort, maar amusement. En dat uitgerekend Bart De Wever daar, tussen die - we schreven haast kleurrijk, maar dat was het helaas allerminst - mix van onder anderen praalpauwen, pretgansjes en ander opgedirkt ongedierte, in een pandapak zijn opwachting maakte... amusement dachten we, weliswaar van het goedkope soort, maar amusement. Zeker niet meer, misschien iets minder was het, niet meer dan dat dus. Maar die verontwaardiging die erop volgde... daarvan scrhokken wij nog het meest. Er is beangstigend zoveel meer in dit land om over verontwaardigd, diep, heel diep verontwaardigd ter zijn. Over de sluipgroei van de arm...

Er zijn net zoveel redenen om een boek goed te vinden als er goede boeken zijn. Soms is het het verhaal, soms de stijl, een andere keer de herkenning, de confrontatie en soms zelfs de auteur of een combinatie van dat alles. Met De Gewichtlozen van de jonge Mexicaanse auteur Valeria Luiselli is nog anders. Het boek is vooral bevreemdend. Het lijkt wel alsof je meekijkt in het hoofd van de schrijfster terwijl zich daar het verhaal ontwikkelt, of beter, terwijl zij daar het verhaal ontwikkelt. Waarover gaat  het? Valeria Luiselli vertelt over een jonge redactrice in New York die onderzoek doet naar het leven van Gilberto Owen, een Mexicaans dichter die bijna een eeuw geleden  in New York woonde en werkte. " Maar hoe dieper ze in diens leven en werk duikt, hoe meer parallellen er tussen de twee blijken te zijn. Zo veel, dat hun verhalen uiteindelijk in elkaar lijken op te gaan..." luidt het. Beloftevol. Eerder bracht uitgeverij Karaat ook al Valse Papieren van haar uit. D...

  Aan inspanningen zal er wel geen gebrek geweest zijn. Evenmin aan mensen. Per slot van rekening waren er 3 verenigingen ingeschakeld om de avond met Johanna Spaey en Jooris Van Hulle te organiseren. De locatie leek zo voor de hand te liggen: schrijvers nodig je uit in een bibliotheek. Daar is niets mis mee, integendeel. Daar is alles voor handen om het gesprek met de auteur het passende decorum te geven. Tenminste, dat is wat je verwacht. Zelfs geen info-stand met boeken van de auteur   In Zwevegem lag dat van de week woensdag enigszins anders. Johanna Spaey en Jooris Van Hulle werden dan wel in de bibliotheek verwacht, boeken waren er in de verste verte niet te bespeuren. Ook al omdat we niet in de bibliotheek zelf naar het gesprek konden luisteren, maar in een ruime zaal erboven. Dat de bibliotheek in de Bekaertstraat haar stek heeft, was anders wel duidelijk in het zaaltje. Achteraan hingen de statieportretten van enkele roemruchte Bekaert-telgen. Maar geen boeke...

Voor het derde jaar op rij hebben we in de tuin kraaien te gast. Sinds gisteren zijn ze beginnen bouwen. Selectief Ze sprokkelen takken vanop het gazon of sterker nog, ze kraken twijgen af in de kruinen van de bomen. Ze zijn behoorlijk kieskeurig bij het selecteren van hun nestbouwmateriaal. Te broze takken hoeven ze niet, fijne twijgjes evenmin.  Misleiding Ze vliegen overigens ook nooit rechtstreeks van de vindplaats naar hun werf. Er is altijd een misleidende tussenstop in een van de andere boomtoppen dan diegene waarin ze het nest aan het bouwen zijn. Hoe ze het doen, zouden we van dichterbij moeten bekijken, maar met een volle bek slagen ze erin om nog meer takken in hun bek te nemen. Zelden valt er al eens eentje uit hun bek. Inschatting Met de lange twijgen in hun bek laveren tussen de bomen en takken vergt enige inschattingskunst. We hebben ze in elk geval in hun vlucht nog nergens zien haperen...

En dan ga je twijfelen: is het mijn blik die vertroebelt of zijn het mijn gedachten? Een ochtend van een bijzonder mooie, zonnige, zachte voorjaarszaterdag in maart.

Gedacht bij het rijden naar het werk. Zon in de spiegel. En heldere hemel voor ons. En op het dashbord al meer 7 graden, 's ochtends.  Dat kan alleen maar betekenen: de lente komt niet, ze is er al! En toen dachten we: "Het zijn gelukkige levens die met de zon in de achteruitkijkspiegel de lente voor zich hebben..."

Van  Tommy Wieringa in een  interview in NRC Handelsblad BOEKEN van vrijdag 28 februari, naar aanleiding van het verschijnen van het boekenweekgeschenk 'Een mooie jonge vrouw'. "Goede kunst is helder. Je moet heel veel dingen uit de troebelheid tevoorschijn schrijven. Dingen die je nog niet weet, alleen voorvoelt. Het begint met een zinnetj. Alles wat erom staat weglaten. En ruimte laten voor  het ongelofelijk krachtige instrument van de verbeelding. Niet van mij, maar van degene die gaat lezen."

In NRC Handelsblad Boeken van het voorbije weekend verscheen een lijst van de 35 belangrijkste Nederlandstalige schrijvers van 2013. De lijst is gebaseerd op diverse criteria, o.a. winst of nominatie voor een literaire prijs, verkoopcijfers, vertalingen en bijdragen tot het literaire discours. Tom Lanoye vinden we op plaats 7 en vervolgens moeten we naar plaats 22 en 23 om er resp. Peter Terrin en Dimitri Verhulst terug te vinden. Op 34 haalt Erwin Mortier nog net de lijst. Aanvoerder is Tommy Wieringa en - hoewel het geen rol kan spelen, want pas uit in 2014 - na het lezen van het boekenweekgeschenk - willen we dat graag geloven. Waar blijven Saskia De Coster en Stefan Hertmans? Toch vreemd dat we in de lijst geen Stefan Hertmans met zijn bejubelde Oorlog en Terpentijn vinden, of een Saskia De Coster. Stefan Hertmans kwam met zijn boek allicht te laat op het jaar en Wij en Ik van Saskia De Coster dateert toch van maart 2013... Vreemd. Maar om nog meer Vlaamse namen toe te vo...

Een César voor de Belgische film 'Broken Circle Breakdown'. Maar geen Oscar. Zullen we dan maar besluiten dat Fransen meer verstand hebben van films dan de Hollywood-Amerikanen?

Dagboek van een verbouwing Na 25 jaar en na ruim 5.000 boeken komt ze er: de bibliotheek Vrijdag 28 februari 2014 Het uitdrogen kan beginnen. Al is het weer niet meteen een bondgenoot daarvoor. Het wordt een weekje wachten op de metselaars. Intussen wordt angstvallig ingeschat of alle boekenrekken er een plaats zullen kunnen vinden. Soms knaagt er twijfel ... en moeten we straks toch selectiever werken dan we hadden gehoopt. Donderdag 27 februari 2014 Regen. Gietende regen en uitgerekend vandaag komt de betonpomp en de betonwagen langs. Dat belooft. Tegen de middag staan de vrachtwagens in de wegel, die er totaal niet uitziet. Het wordt een modderstraat en er zal aardig wat werk zijn om de grasperken weer effen te krijgen. Er zijn voren gereden als sloten. De fundering en de 'plateau' worden gegoten. Het resultaat is... ontgoochelend. Het ziet er veel kleiner uit dan we in gedachten hadden. Naar verluidt is dat normaal. Dat hadden we ook, herinneren wij ons, om on...

12.DE MACHT VAN BEGEERTE van Uwe Timm 11. EEN MOOIE JONGE VROUW van Tommy Wieringa * Boekenweekgeschenk 2014. Een ruime veertiger, van het voor ons  herkenbare geboortejaar 1958, viroloog, begint een relatie met een mooie jonge vrouw. Zijn relatie met de jonge vrouw maakt hem evenwel niet jonger. Integendeel, als de vrouw in het gezelfschap van leeftijdsgenoten verkeert, lijkt hij voor zichzelf ouder dan hij werkelijk is. En ook zijn vrouw lijkt ouder. Het boek gaat ook over pijn. De jonge vrouw verdraagt niet dat dieren pijn lijden en dat leidt bij hem tot de vraag of wij in staat zijn om door te dringen tot de pijn die anderen voelen. Hij ervaart dat het frappanst bij de geboorte van hun kind:  ". .. maar hij kon niet tot haar lijden doordringen. Daar was zij en hier was hij, mahteloos en nutteloos. Hij kon de grens niet oversteken. In haar wereld leek bijna iedereen daartoe in staat, zij en haar vrienden waren principieel verbonden met het lijden van de wereld, ui...

Dochter Josefien heeft problemen met haar gsm. Het geheugen ervan steekt proppensvol. Foto's verwijderen helpt niet. Conclusie van zusje: "Mijn gsm kan gewoon mijn leven niet aan!" Of hoe een defect toetstel ineens niet zomaar een defect toestel is...

Zaterdag 1 maart   * In Standaard Weekblad uitgebreid interview met Stefan Hertmans door Guinevere Claeys. "62 en succesauteur". Zijn boek Oorlog en Terpentijn is internationaal aan een 'opmars' bezig. Het wordt straks alom vertaald, ook in het Duits. "Het is een soort verdriet van België. Zeker. Het verhaal van mijn grootvader is het verhaal van al die andere zwijgende grootvaders, die zonder spychologische bijstand de gruwel van de loopgravenjaren op hun eentje hebben moeten wegslikken ..." Zaterdag 22 februari * In zijn woonplaats Fort Worth in de Verenigde Staten is de Nederlandse dichter en wetenschapper Leo Vroman overleden. Hij was 98 jaar. "Leo Vroman was de meest nieuwsgierige en speelse dichter die ik kende, tot op het allerlaatst lief, levendig en verrassend," zegt Mirjam van Hengel, redacteur bij Querido die een boek schreef over Vroman. Naast poëzie schreef  Leo Vroman ook onder meer proza en toneelstukken. Daarbij publ...