GELEZEN. Dubravka Ugresic: "Identiteit kan je inwisselen, je integriteit niet"

Hoe zou het zijn met Dubravka Ugresic, de 'Kroatische' schrijfster die intussen de Nederlandse werd, in Amsterdam woont en wiens boeken bij De Geus - luidens de website van de uitgeverij - niet meer leverbaar zijn. Gelukkig hebben wij haar boeken en kunnen wij er naar believen in lezen en herlezen. De dame heeft immers iets te vertellen. Heel veel zelfs. Of beter: in tijden van opstekend nationalisme steeds meer en meer. Ook - of bijna 'zeker' - wij Vlamingen kunnen heel wat opsteken van wat zij te vertellen heeft.

ToegankelijkZe doet dat overigens op een heel toegankelijke manier - haar essays lezen als verhalen - maar nooit zonder scherpte, nooit zonder weerhaken die je bij de les houden en die maken dat zinnen, beelden en ideeën dagenlang nazinderen en misschien zelfs een levenlang blijven sluimeren, als een vuur dat nooit dooft en dat van tijd tot tijd opflakkert om zo inzichten te verhelderen.

IntegriteitVanmorgen las ik in 'Niemand thuis' - haar laatste boek dat in het Nederlands werd vertaald en in 2007 bij De Geus verscheen - onder meer over waar wij het nog altijd heel druk over hebben in Vlaanderen (en allicht ook elders): onze identiteit.

"Voor het eerst bedacht ik", schrijft ze ," dat mensen zo krampachtig aan hun identiteit vasthouden omdat ze heel goed weten hoe gemakkelijk je die kunt inwisselen. Daarom zou een nieuw woord in omloop moeten raken: integriteit. Want integriteit kun je ook zonder identiteit hebben, zoals ik bijvoorbeeld. Je identiteit kun je inwisselen, net als je paspoort, je integriteit niet."

Valkuilen en strapatsenMaar ze hekelt niet alleen het nationalisme, ze kijkt met een compromisloze blik naar onze - of beter de Nederlandse, de Amerikaanse, de Kroatische - samenleving en legt geregeld de vinger op de wonde, maar - en dat maakt haar tot een grote madame - je zal er haar nooit op betrappen dat ze ook nog eens nodeloos zout in de wonde strooit.

Over hoe onze samenleving niet een door grijsaards gedomineerde wereld is geworden - in weerwil tot wat we onszelf voorhouden - maar integendeel, een wereld waar jongeren het voor het zeggen hebben en volwassenen voortaan liever jonngeren en kinderen imiteren dan andersom. Of over de valkuilen van het kapitalisme en de strapatsen van het post-communisme.

Anno O2Ruim 10 jaar geleden was Dubravka Ugresic in Kortrijk te gast. Op uitnodiging van Anno O2 en van Antigone, die toen een toneelstuk van haar speelde. Een stuk dat ze pas na lang aandringen voor ZT Hollandia had geschreven. We vragen ons af hoe het intussen met Dubravka Ugresic is gesteld. Na 2007 verscheen van haar geen boek meer in het Nederlands. Dat is jammer, want het is een stem die we willen blijven horen, uitgeverij De Geus!