GEDACHT. Dagen zonder...: "Van een versterving ga je niet dood"

Aswoensdag en hoewel de kans niet zo groot is dat we vanmorgen mensen ontmoeten bij wie  een zwarte veeg  - het kruisje wilde vroeger ook al moeilijk lukken - het voorhoofd markeert, beginnen zo'n 30.000 Vlamingen toch aan een soort van vasten. Dagen zonder vlees, heet dat nu. Een ethisch- ecologische bewustzijnsactie is dat. Het niet om een 'onthouding' op basis van religieuze overwegingen.

Aards genoegen
Vanmorgen hebben wij ons aan het ontbijt al gedistantieerd van de actie en vanavond zullen we dat, bij wijze van 150 gram schijfjes salami, bewust opnieuw doen. We proberen dat ook - voor onszelf- enigszins te motiveren. Dat bewijst al dat die actie - of we dat nu willen of niet - ons niet koud laat.
"Van een versterving ga je niet dood", zei onze grootmoeder wel eens, bijna een halve eeuw geleden intussen. De Dikke Van Dale kent het nog: opzettelijk zich onthouden van aardse genoegens. Het eten van vlees was toen nog een van die 'aardse genoegens': het was relatief duur en het was niet vanzelfsprekend dat het bij iedereen dagelijks op tafel kwam. Dat is veranderd: iedereen kan het in huis halen en net nu wordt het eten van vlees niet langer als een 'aards genoegen' beschouwd, maar schuift het in de richting van 'onverantwoord' gedrag en binnenkort misschien zelfs 'misdadig' gedrag.

Cigarillo's

Natuulijk, onze grootmoeder had gelijk. Van een 'versterving ga je niet dood'. Maar een feest is het evenmin. Toch had het indertijd wel iets. Een week lang geen snoep, de mannen onthielden zich van drank en sigaretten - het was ons als kind niet bekend of die onthoudingsijver zich ook op andere niveaus manifesteerde - tot we op zondag een inhaalbeweging mochten maken. Mannen kwamen dan op zondagochtend naar de winkel om een pakje cigarillo's. Het mocht iets meer zijn dan een gewone sigaret, na al die ontbering, terwijl wij aan het snoepkraam mochten passeren. Aan tafel werd een dubbele portie vlees geserveerd. Want vlees was toen nog nodig om ons sterk te maken, zeiden ze. Nu hoeft 'het vlees' ook dat niet meer, daar zijn nu de fitnesscentra voor.

Opgelegd
Maar gaandeweg verloor de vasten zijn vaste greep op ons en daar waren wij niet rouwig om. Het werd ons immers opgelegd en dat wilden we niet langer. Niemand had ons de les te lezen, dachten wij en al zeker niet de Kerk. Wie waren mans genoeg om zelf te beslissen hoe wij 'soberheid' invulden en dat deden we dan maar, rijkelijk.
En zie, op het ogenblik dat de traditie helemaal lijkt opgedroogd, steekt ze weer haar kop op, weliswaar bijna onherkenbaar achter het groene en ethisch verantwoorde masker van de ecologie.