GEVRAAGD. Lezers: een bedreigde soort, maar gun ze tenminste hun asielplek

Boeken maken geen lawaai, uitgevers wel en een deel van de auteurs kan er ook aardig mee uit de voeten. Succesvolle schrijvers heten tegenwoordig niet voor niets performers en op het moment waarop ze de wereld een boek schenken, barst er een feest los dat dagenlang over diverse media echoot en ruis strooit.
Leuk en lekker, zo hoort het te zijn.
Daar is niets op tegen natuurlijk. Het ene boek verdient dan al een leuker feest dan het andere, maar in deze boekonvriendelijke tijden halen we er best onze neus niet voor op.


U hoort ons zelden

Als wij maar buiten schot blijven. En wij dat zijn lezers. U hoort en ziet ons zelden en zo hebben wij dat het liefst. We hebben het ook ontzettend druk. Met lezen, zouden we het liefst zeggen. Maar dat

lezen lukt hoe langer hoe moeilijker. Het ziet er immers  naar uit dat we een bedreigde soort worden. Hoe het zo ver is gekomen?
Zoals dat bij de meeste bedreigde diersoorten het geval  is, komt de bedreiging voor lezers door een complex van oorzaken.

Druk, drukker

Er is de leesonvriendelijke omgeving. Aan alle kanten worden we verleid, afgeleid en weggeleid van het lezen. Dit hier - de pc, het internet en de sociale media - slokken sloten tijd. Eraan weerstaan kost moeite en is ook niet altijd aangewezen. En er is televisie, natuurlijk. En er zijn de avonden uit...
Er is de sociale onrust over wie leest. Wat hebben familie, vrienden, collega's en kennissen aan iemand die zich zwijgend en afgezonderd verdiept in onwerkelijke levens en werelden?
Er is de permanente roep om verdediging: hoe kunt u zich zo a-sociaal gedragen? hoe verantwoordt u de uitgave van zoveel centen voor boeken die ook zo goed als gratis ontleend kunnen worden in een openbare bibliotheek?

Meesurfen op hypegolven

Er is de druk om het heel snel over nieuwe boeken te hebben, liefst nog voor ze op de schappen van de bibliotheken belanden. Want voor u het weet, zijn het boek en de aandacht ervoor verdwenen en loopt u hopeloos achterop. Wie praat nu nog over Cees Nootebooms Allerzielen, over Ivo Victoria's Dieven van Vuur, over Martin Walsers Een springende Fontein, over Saramago's Het Stenen Vlot, over Jamal Ouariachi's Vertedering...? Als ze al een leven hebben, de boeken, dan is dat hoogstens nog een flitsleven.

Er is de verleiding om mee te praten over boeken waar iedereen  het over heeft zonder ze te hebben gelezen. Meesurfen op de hypegolf en zeggen wat anderen erover te zeggen hebben. Meehuilen met de wolven dus, dat bespaart een hoop tijd.

Auteursavonden werden festivals waar behalve auteurs ook performers, zangers en  theaterlui de podia gingen bezetten om zo de spreektijd van de auteurs in te nemen. Lezers, gewend om zonder al te veel geruis van woorden en zinnen, van verhalen en dialogen te genieten, verhuisden naar het achterplan en bleven gaandeweg... weg.

Gun ons onze asielplaats

Nee, laat ons met rust. Gun ons onze asielplaats, in en met de boeken, ondervraag ons niet over die tijdsbesteding, probeer niet te achterhalen ten koste waarvan wij ons tussen de boeken vermeien. Voer ons niet op als wereldvreemden of a-sociale mensenschuwe zonderlingen. Ga ervan uit dat wij u en uw leven zonder boeken niet benijden, dat wij u daarover geen lastige vragen zullen stellen en dat wij, in principe en meestal ook in de werkelijkheid zo goed als ongevaarlijk zijn. Tenminste, als wij zeker zijn van onze asielplek.