GETREURD. Na 33 jaar komt er een einde aan de Larousse Jaarboeken...

Het is gebeurd. Ze komen niet meer. Niet dat we erop zaten te wachten. Dat deden we 30 jaar lang niet. Ze vielen zo ineens binnen. Altijd op het goede moment, want helemaal onverwacht en net als we het voorbije jaar eigenlijk al haast helemaal waren vergeten. Het jaarboek van Larousse.
Op het eerste, in 1980 hebben we gewacht. Het kwam er, toen de Larousse Encyclopedie eindelijk de 'Z' had bereikt. Daar had die encyclopedie jaren overgedaan. Dat kwam goed uit, want de betaling ervan liep op die manier gespreid.

Het was immers geen geringe investering, toendertijd en het kostte ons - jong, nieuwsgierig en gek op boeken - heel wat overtuigingskracht om onze ouders ertoe te brengen net zo enthousiast over die Larousse te zijn als wij waren. Maar de encyclopedie staat er, bijna een halve eeuw intussen, met vergeelde bladzijden op een stevig schap dat net te kort blijkt om de 25 encyclopediedelen en de 33jaarboeken en dat al tekenen vertoont van vermoeidheid. Wie zou niet buigen na meer het torsen van 80 kg en een niet te schatten wijsheid gedurende meer dan veertig jaar?

Einde reeks

Van de week ontvingen mijn ouders een brief van uitgeverij Kluwer. Een brief zonder pakket. De brief legde uit waarom het pakket niet was bijgevoegd. De uitgeverij heeft beslist om het Larousse-jaarboek niet meer uit te geven. 2013 wordt een jaar om te vergeten en voortaan ook de jaren die volgen. Wij vinden dat jammer.

Twijfel
Om de vijf jaar zo ongeveer werd wel eens gevraagd of het nog zin had om dat jaarboek te kopen. Het kostte intussen meer dan 100 euro en... we moeten dat ook durven toegeven, zo vaak werden die boeken niet geraadpleegd. Maar telkens vonden we dat het zonde zou zijn om de verzameling stop te zetten. Een collectie wordt immers waardevoller naarmate ze ouder én vollediger wordt. Zeiden we. En we werden geloofd, godzijdank. Van 1979 tot 2012 staan de jaarboeken er nu. De collectie is eerder dan verwacht - we hadden het einde van de reeks niet zelf durven bedenken - volledig. Maar of ze ook waardevoller is? De sites met tweedehandsboeken laten weinig ruimte voor illusies: zo'n jaarboek uit de  jaren tachtig bijvoorbeeld is voor een habbekrats te koop.

Op reis in het jaar

Het zal wel aan het internet liggen, dat zo'n reeks ineens wordt stopgezet. Hoewel, veel wervende promotie voor dat jaarboek hebben we nooit gezien. We durven twijfelen of de uitgever het echt wel van harte uitgaf. Misschien geloofde hij zelf wel nooit in het concept dat misschien ooit door een andere, intussen overgenomen, uitgeverij was bedacht.

En zelf hebben we die boeken niet stukgelezen. Jaarboeken lees je niet stuk. Je bladert erin. Op een verloren dag bedenk je ineens dat je niets meer weet van het jaar waarin je dertig werd. Bijvoorbeeld. En je bent meteen vertrokken, voor een hele dag reis je terug naar 1988 en - want zo volledig zijn die jaarboeken - verken je het jaar over de hele wereld, over alle landen - keurig per alfabet en vervolgens gerubriceerd in een politiek, economisch, cultureel  enz. hoofdstuk.

Geheugen

Er zullen economische redenen zijn om de reeks stop te zetten.  Dat weet je zo. Maar toch lijkt het ons symptomatisch. Er lijkt minder en minder ruimte voor het geheugen. Dat van de mens wordt omgekeerd evenredig met dat van de pc's die we in huis hebben. Waarom zouden wij alles opslaan als dat al is gebeurd op het net? Bovendien laat dat net ons niet in de steek, terwijl dat geheugen van ons niet alleen onbetrouwbaar is, maar ook wel eens durft falen.

Traagheid

Zo'n reeks jaarboeken is alleen thuis toegankelijk en het vergt tijd om er iets in op te zoeken en het vergt tijd om het ook nog eens te lezen. Op het net vind je het beslist sneller, compacter en je kan er bij op het werk, in de auto, tijdens de kwisavond of op café.
Nee, er is een soort traagheid van doen bij het raadplegen van zulke jaarboeken die haaks staat op de gulzigheid waarmee we tijd consumeren. We hebben amper de tijd om 'nu' te leven en dat doen we dan het best zonder ballast, zonder bagage, zonder geheugen, zonder verleden... roept de samenleving. Dat wij er anders over denken, daar ligt zij dan weer niet wakker van. Er is immers geen tijd te verliezen. We moeten vooruit. Naar het 'nu'....