HERINNERD. Ze had alles om er niet naar toe te gaan en toch, ze was onweerstaanbaar, onze lokale bib

Ze had een onmogelijke naam. Zeker voor een kind van acht. De vrije openbare Sint-Franciscus Xaverius bibliotheek van Sint-Eloois-Winkel. Dat kregen we niet gespeld, als pas ingewijde in de schrijfkunde. Wie was die Xaverius overigens? We hadden ooit wel verhalen gehoord over Franciscus, op wiens schouders de duiven  kwamen koeren, maar dat was blijkbaar een andere.
Ze was evenmin vlot toegankelijk. De klink van de buitendeur zat - voor een knaap van acht - bijna te hoog én ze draaide met hoorbare tegenzin open. In de zomer viel dat nog mee, in de winter vereiste die buitendeur heel wat mankracht. Het was duwen en sleuren om binnen én buiten te raken. Want je had maar één hand vrij, de andere droeg een pakje boeken.

Zuinig licht
Ze was niet zo helder binnen. Het zuinige licht viel tussen de boekenrekken, niet erop en boven het tafelblad van de bibliothecaris. Dat was - in de meeste gevallen - de onderwijzer van het tweede leerjaar. Een rijzige man, met sproeten in het gezicht en vooral ook op zijn bleke, knokige handen. Hij sprak lijzig correct Nederlands, keek alleen op als hij je berispte voor de bibliotheekkaart die je niet bij je had of voor het net te laat binnenbrengen van de boeken. Zo'n berisping kon tellen, dachten wij toen, want je wist maar nooit of hij ze jou ook in klas al of niet in rekening zou brengen.
Als hij er niet was - later werd de man inspecteur voor het lager onderwijs - was één van zijn kinderen het en die deden bijzonder goed hun best om de strenge blik van hun vader na te bootsen. Wat hen meestal niet lukte.

Waakvlam
Het boekenaanbod was - laten we beleefd zeggen - standaard voor die tijd. In die tijd hadden we daar nauwelijks een oordeel over: de kinder- en jeugdboeken lazen we tot ze 'op' waren en we konden behoorlijk vrij jong beginnen met de boeken voor volwassenen.
Het was er kil in de zomer - de hoge ramen haalden geen zon binnen op het ogenblik dat de bibliotheek toegankelijk was en in de winter was het er vrieskoud. Er stond een kachel in het midden met een lange metalen pijp richting plafond, dat op die plek bruinzwart kleurde. Het was geen eenvoudige kachel: de bibliiothecaris kwam er meer dan hem lief was - dat liet hij dan ook blijken - aan morrelen, maar het vuur haalde ondanks al dat gepor zelden een hoger niveau dan dat van een waakvlam. Dat was niet naar de zin van de bibliothecaris. Dat zagen we aan de handschoenen die hij dan ostentatief aantrok en etaleerde. Op echt door en door winterse donderdagavonden zagen we soms de wolkjes lucht die hij uitademde.

Onweerstaanbaar
Nee, onze bib had heel veel dat niet uitnodigend was om er naar toe te gaan. Maar we gingen toch. Elke donderdagavond na schooltijd en elke zondagvoormiddag na de hoogmis. En elke keer haastten we ons huiswaarts om de 'nieuwe' boeken te beginnen.... Ze maakte ons hongerig, ze hield ons hongerig en ze zorgde ervoor dat wij voor de rest van ons leven hongerig bleven naar lectuur en dat we droomden van een eigen bibliotheek.
Het gebouw is intussen verdwenen. Het was - toen ze nog vol in het leven stond - al een oudje. Een oud-klaslokaal dat bij het nonnenklooster hoorde. Een aftands bijgebouwtje. Toen ze werd gesloopt, kwam er geen nieuw gebouw. Voortaan moesten kinderen vijf kilometer verderop, naar een andere deelgemeente.

Eng
De plannen van 'cultuurminister' Gatz om de gemeenten niet langer te verplichten een bib te houden,  toverden de bib en de povere slagkracht van de toen nog zelfstandige, maar vooral ook kleine gemeente terug. Op heel veel vlakken zijn de mensen in vergelijking van toen opener en ruimer van geest geworden. En ja, wij werden dorpelingen van de wereld en we kunnen overal naar toe, van in de file naar de steppe, vanuit de dorpskroeg naar een artpub in Brooklyn... maar straks niet meer naar de plaatselijke bib. Wie ligt daar nou wakker van? Wij in elk geval wel!

Reacties

Populaire posts van deze blog

GEZIEN. Zwarte Kat, niet zomaar een kopje...koffietafelerfgoed

GELEZEN. Sinterklaas: open brief van Nicodemus naar aanleiding van de Pietenkwestie

GESCHREVEN. Eigenlijk zijn het ouders die hun kinderen een nieuwjaarsbrief moeten schrijven...