HERDACHT. Het Lijsternest: naar binnen om ook naar buiten te kijken

Het valt elke keer wat tegen, de grootte van dat brede raam voor de schrijftafel van Stijn Streuvels in zijn Lijsternest in Ingooigem. Het is een kamerbreed venster, dat wel, maar de schrijfkamer van de auteur is eerder smal. Vandaag hebben de meeste huizen grotere - hoger en breder - raampartijen dan dit altijd aangehaalde Lijsternest-venster.

En toch, zodra je de kamer binnengaat, gebeurt er iets. Dat raam vangt meteen je blik en laat 'm niet meer los. Het zuigt je naar binnen en je kan haast niet anders dan naar buiten te kijken. Het komt niet zo vaak voor dat je ergens naar binnen wil om van daaruit naar buiten te kijken.
 
Wat je door Streuvels' venster ziet, heeft veel van een openbaring, een epifanie van land en licht, die je verstomt en haast verdooft. De boekenrekken aan weerszijden van de kamer verdwijnen, het gemompel van de andere bezoekers sterft weg, er zijn alleen nog dat onmetelijk glooiend land, de traagzaam schuivende wolken van lood en stoom en willekeurig verstrooid, tussen de plooien van akkers, het rood van daken waaronder je de huizen verbeeldt.

Het is hetzelfde landschap dat zich voor me spreidde toen ik uit de auto stapte en naar het Lijsternest wandelde. Het landschap dat ik toen niet zag. Omdat de lijst - of zoals we het hier noemen, het kader -  ontbrak waarin het beeld zich in zijn volle intensiteit, in zijn volle kracht kan blootgeven. Het is anders dan wat ze nu 'framen' noemen waarmee ze vaak een deel van van de werkelijkheid willen verdoezelen of ontkrachten.