BEVREEMDEND. Er is nog een reden waarom de dood van een ander ons zo aangrijpt...

Het heeft me een halve eeuw gekost voor ik het door had. Ik dacht al die tijd dat de dood van iemand uit de familie of uit de vriendenkring ons zo aangreep omdat de overledene voorgoed uit onze tastbare wereld verdween. Omdat we hem of haar voor altijd zouden missen. Omdat we nog zoveel van plan waren om samen te ondernemen. Omdat zijn of haar leven veel te kort was en de dood onrechtvaardig leek. Hard. Meedogenloos. Onredelijk. Omdat hun dood ons confronteert met die van ons...

EGOCENTRISCH VERDRIET

En het verdriet is er ook om al die redenen natuurlijk. Maar er is meer. Er is ook een existentiële, of zo u wil, een meer of louter egocentrische reden.Misschien is dat niet nieuw voor u, voor mij was het recent een openbaring, kort na het overlijden van mijn vader, vandaag precies een maand geleden.

Immers, zoals ik bestond in de ogen van mijn vader, besta ik niet meer sinds hij overleden is. Niemand kent mij op de wijze waarop mijn vader mij kende.
Zoals ik bestond als kind in de ogen van mijn grootmoeder, besta ik niet meer sinds zij gestorven is.
Zoals de dirigent mij ervoer tijdens de repetities van de muziekvereniging, zo besta ik niet meer sinds hij overleed.
Zoals ik diegene was die luisterde naar hun talloze verhalen, zo besta ik niet meer sinds mijn grootoom en -tante hun huis verlieten en in het rusthuis gingen sterven...

VERDORDE TAKKEN

We kunnen verder opsommen en nog meer 'ikjes' opvoeren - we zeiden het vooraf: dit wordt een zeer egocentrische tekst - maar telkens sneuvelt met de overledene een deel van dat 'ik'.

We sterven niet, we sterven af. Als we onszelf met een boom vergelijken, dan krijgt hij, telkens als iemand uit onze omgeving sterft, meer dorre takken waarover niemand anders behalve wijzelf nog iets weet te vertellen. Misschien is het verdriet bij een overlijden van iemand uit onze directe omgeving ook daarom zo pijnlijk: omdat we, in mindere of meerdere mate bewust, een stukje van onszelf zien verdwijnen, mee met de overledene. Dat is het duivelse van de dood: hij laat ons bij leven geleidelijk en onomkeerbaar stukje bij beetje sterven door mensen uit onze vertrouwde omgeving weg te nemen...