UITGELEZEN. 'Alles wat solide was' is voer voor alle verkiezingskandidaten...

In 'Alles wat solide was' reist de Spaanse auteur Antonio Munoz Molina  langs de achtertuinen van de Spaanse politiek. Zoals je alleen met de trein een beeld krijgt van de chaotische, krochtige koterijen achter de huizen waarvan  de façades aan de straatzijde net het tegenovergestelde laten zien.
Het is geen fraai beeld. Niet van Spanje, niet van politieke klasse in Spanje en niet van wat die heeft uitgespookt in de jaren voor de banken- en vastgoedcrisis het land door een schudde.

Federalisten en regionalisten...

Interessant alvast voor de federalisten en regionalisten onder ons. Spanje laat zien hoe tot wat een verspilling het opzetten van gemeenschappen tegen mekaar kan leiden.
Zo vertelt hij over regionale regeringen die er heel veel voor over hadden - vooral dan gemeenschapsgeld - om zich als regio van de andere Spaanse regio's te onderscheiden en 'op de kaart' te zetten en hoe ze dat vooral probeerden in New York. Waar ze vooral en bijna uitsluitend meegereisde landgenoten, journalisten en Amerikaanse Catalanen of Andalusiërs... wisten te bereiken. Volkomen nutteloos, tenzij voor gebruik in eigen regio...

Verspilling

Dat die verspilling in het geval van Spanje niet vrijblijvend was, voelen de Spanjaarden ondertussen tot op vandaag. En dat gevoel zal niet licht verdwijnen, waarschuwt Antonio Munoz Molina. Al bezuinigt de politieke klasse nu vooral op wat echt van waarde is - cultuur, onderwijs, gezondheidszorg - en niet op wat hen de illusie geeft van grootheid.

Kritiek en geschreeuw

En in Spanje is het net als elders zo te horen. Wie kritiek geeft, ook in eigen rangen, wordt meteen als een nestbevuiler op straat gezet.
Wie straks naar verkiezingsdebatten luistert, houdt het best rekening met wat Antiono Munoz Molina leerde: "Als het debat ontaardt in geschreeuw zijn de gematigde stemmen de eerste waar niet meer naar geluisterd wordt: om te beginnen omdat die niet boven het lawaai van de schreeuwers uitkomen, vervolgens omdat ze verstommen; en ten slotte omdat ze door minachting en kritiek tot zwijgen zijn gebracht."

Vrijheid van meningsuiting

Uit ervaring waarschuwt Antonio Munoz Molina nog over het gevaar dat het inperken van vrije meningsuiting in zich houdt; "Op het moment dat je uit tegenzin of lafheid, of gemakzucht of achteloosheid de vrijheid van meningsuiting verwaarloost, ben je al begonnen die te verliezen. (...) Er  is een kern waarbinnen geen concessies mogen worden gedaan, waarin elke zwakheid een overgave is."

Gisteren noch morgen staat geschreven

"Noch het morgen, noch het gisteren staat geschreven", citeert de auteur de Spaanse dichter Antonio Machado. "Het fatalisme dat gelooft dat niets opgelost zal kunnen worden is even ongegrond als het optimisme dat goede dingen, omdat ze solide lijken, noodzakelijkerwijs zullen blijven bestaan. Niets is voor altijd. Niemand voorziet iets..." waarschuwt hij.

Drie jaar geleden was Antionio Munoz Molina voor de tweede keer te gast in Passa Porta in Brussel. We hebben er nu nog altijd spijt van dat we die woensdagavond in oktober niet Brusselwaarts reden om de auteur te zien en te horen. Laat ons hopen dat Passa Porta en het Cervantesinstistuut, desgevallend samen met uitgeverij De Geus, de auteur heel binnenkort nog eens uitnodigen voor een gesprek over dit boek. In afwachting daarvan: lezen. Het loont de moeite!

'Alles wat solide was' van Antonio Munoz Molina is vorige maand verschenen bij uitgeverij De Geus.